فتوشاپ (به زبان انگلیسی: Photoshop، به معنی نما پرداز ) یک پردازشگر گرافیکی است که بدست شرکت ادوبی گسترش یافته و برای ایجاد، ترکیب، ویرایش، بازسازی ، رتوش، ماسک یا دگرگونی تصاویر بکار می‌رود.
کار اصلی این نرم افزار,تدوین و ادیت عکس است که می‌توان با امکانات موجود در این نرم افزار در عکس‌ها تغیرات بسیار زیاد و متنوع ای را به وجو آورد.
نرم افزار فتوشاپ یک نرم افزار ویرایشگر حرفه‌ای است و توسط شرکت Adobe توسعه یافته‌است که برای ساخت و ویرایش عکس‌ها بکار می‌رود. کاربردهای فتوشاپ را می‌توان گفت بخش عمده ای از محیط اطراف ما را در برگرفته‌است :پوسترهای تبلیغاتی ،کارت ویزیت ، لوگو ، بنرها، سربرگ‌ها ،رابط گرافیکی نرم افزارها و جلد کتا و محیط‌های گرافیکی سایت‌ها همگی برای زیباتر شدن همگی باید با فتوشاپ طراحی بشوند
فتوشاپ برای سیستم‌عامل ویندوز و مکینتاش تولید شده‌است. همچنین نگارش‌های گوناگون این نرم‌افزار تا نگارش دهم، در سیستم‌عامل لینوکس نیز با کمک ابزارهای میانه (مانند کراس‌اوور) قابل استفاده‌است.[۱] آخرین نسخهٔ رسمی پایدار این نرم‌افزار نسخهٔ هجدهم آن است که در ۲ نوامبر ۲۰۱۶ منتشر شد و با اسم ادوبی فتوشاپ سی‌سی ۲۰۱۷ شناخته می‌شود.[۲] (سی‌اس مخفف عبارت Creative Suite است و به معنای برنامهٔ خلاق است). فتوشاپ به کاربرانش این امکان را می‌دهد تا با افزودن امکانات جانبی اعم از انواع افزونه امکانات آن را گسترش دهند.
تاریخچه
در حقیقت زادگاه فتوشاپ ایالت میشیگان آمریکا بوده‌است، گلن نول یک استاد دانشگاه علاقه‌مند به عکاسی بود که در خانه خود یک تاریکخانه شخصی داشت. رایانه‌های شخصی در آن زمان تازه اختراع شده بودند و گلن بسیار این اختراع را دوست داشت. فرزندان گلن نول نیز همچون پدرشان ذهن خلاقی داشتند و با در اختیار داشتن رایانه شخصی و یک تاریکخانه توانستند آینده روشنی برای خود خلق نمایند.
توماس یکی از فرزندان گلن که علاقه فراوانی به عکاسی و ویرایش تصاویر داشت گفته‌است: «در دوران دبیرستان، عکاسی یکی از سرگرمی‌های من بود. من چاپ عکسهای سیاه و سفید و رنگی و همین‌طور بازی با کنتراست و متعادل کردن رنگ‌ها را در تاریکخانه شخصی پدرم آموختم». جان برادر دیگر توماس بود که بیشتر به رایانه مشغول بود و به وسیله دستگاه Apple II plus که پدرشان خریداری نموده بود با سیستم عامل مکینتاش برنامه‌نویسی می‌کرد.
توماس نیز علاوه بر عکاسی، برنامه‌نویسی را دنبال می‌کرد. او یک Apple Macintosh Plus خرید تا به وسیله آن عکسهای پایان‌نامه دانشگاهی خود را ویرایش کند. اما اپل مکینتاش پلاس قادر نبود سطوح خاکستری تصاویر او را نمایش دهد. توماس با توجه به نیاز فراوانی که داشت، دست به کار شده و چند برنامه نوشت که این کار را برایش عملی کنند.
جان برادر توماس با دیدن برنامه‌های برادرش بسیار هیجان زده شد و به وی پیشنهاد داد تا این برنامه‌ها را یکپارچه کرده و گسترش دهند. توماس مجموعه نرم‌افزارهایش را به عنوان Display نامگذاری نمود. جان نیز چند ایده برای ذخیره‌سازی عکس در فرمت‌های گوناگون و تاریک و روشن کردن تصاویر به توماس ارائه نمود و آنها طی مدت چند ماه این ایده‌ها را برنامه‌نویسی کردند.
آنها در سال ۱۹۸۸ نرم‌افزاری تحت عنوان Image Pro را خلق کردند. پس از کامل شدن نرم‌افزار، جان پیشنهاد تجاری‌سازی آن را با توماس مطرح نمود. جان در آن موقع مشغول بازاریابی در شرکت «سیلیکون ولی» بود. خیلی از شرکت‌ها شیفته برنامه آنها شدند، اما شرکت بارنی اسکن از سایرین مشتاق تر بود. در نهایت جان و توماس با شرکت بارنی اسکن قرارداد بستند تا این نرم‌افزار را با نام فتوشاپ در کنار اسکنرهای این شرکت به فروش رسانند. در سال ۱۹۸۸ جان یک پیش نمایش از برنامه را در شرکت ادوبی به نمایش گذاشت و این اقدام آغازی برای ارائه فتوشاپ توسط ادوبی شد.[۳]
نرم‌افزار ادوبی فوتوشاپ که در فوریه ۱۹۹۰ میلادی روانه بازار شده بود توسط توماس نول ابداع شده بود.
نسخه های فتوشاپ
| نام نسخه |
تاریخ انتشار |
| نسخه CS |
اکتبر 2003 |
| نسخه CS2 |
مه 2005 |
| نسخه CS3 |
- |
| نسخه CS4 |
اکتبر 2008 |
| نسخه CS5 |
آوریل 2010 |
| نسخه CS6 |
مه 2012 |
| نسخه CC |
ژوئن 2013 |
| نسخه CC 2014 |
ژوئن 2014 |
| نسخه CC 2015 |
ژوئن 2015 |
| نسخه CC 2017 |
نوامبر 2016 |
| نسخه CC 2018 |
اکتبر 2017 |
| نسخه Photoshop Touch |
- |
[۴]
پیشرفت هنر و تکنولوژی
پس از ساخت و توسعه نرم‌افزار قدرتمند فتوشاپ این نرم‌افزار در میان مردم محبوب شناخته شد.
اما در ابتدا شروع کار، این نرم‌افزار رنگ و ابزارهای کاملی نداشت و در بعضی از به‌روزرسانی‌ها به دلیل مشکلات نرم‌افزار (در برنامه‌نویسی) مخاطبان ناراضی بودند و به سعی می‌کردند از نسخه‌های پیشین استفاده کنند تا نسخه پایدار و جدیدی با امکانات بیشتر فرابرسد. برای مثال مشکل در خروجی گرفتن عکس، فرمت‌های محدود و …
اما امروزه شاهد این هستیم که این محصول قدرتمند شرکت ادوبی برترین نرم‌افزار درزمینهٔ ویرایش عکس به‌شمار می‌آید، بااین‌حال با کامل شدن امکانات، دستیابی به خواسته‌ها از یک عکس بیشتر می‌شود و در همین بین هنرها، سبک‌ها و شغل‌های زیادی به وجود آمده‌اند که البته امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند، مانند فتومونتاژ، فاین آرت، تایپوگرافی، کالیکوگرافی و …
ویژگی‌ها
اگرچه در ابتدا فتوشاپ برای ویرایش عکس‌ها جهت چاپ روی کاغذ طراحی شده بود، اما به خاطر تنوع ابزارهایی که در اختیار کاربر می‌گذارد، از فتوشاپ به‌طور فزاینده‌ای برای تولید و ویرایش عکس‌ها در فرمت‌های دیجیتال (به خصوص برای استفاده در وب) استفاده می‌شود.
فتوشاپ همچنین با دیگر نرم‌افزارهای شرکت ادوب برای ویرایش و ساخت انیمیشن و لوح‌های فشرده ارتباط قوی دارد. فایل‌ها در فرمت اختصاصی فتوشاپ پی‌اس‌دی میتوانند به نرم‌افزارهای دیگر از قبیل ادوب ایمیج‌ردی، ادوب ایلاستریتور، ادوب پریمایر، ادوب افتر افکتس و ادوب انکور دی‌وی‌دی صادر شوند و بالعکس، از آنها به فتوشاپ وارد شوند. برای مثال، فتوشاپ CS (نسخه ۹) از ساخت منو و دکمه‌هایی برای دی‌وی‌دی حمایت می‌کند (که بعداً در نرم‌افزار ادوب انکور دی‌وی‌دی مورد استفاده قرار می‌گیرند).[نیازمند منبع]
در نسخه‌های پیشین، این نرم‌افزار همراه با نرم‌افزار دیگری به نام ادوبی ایمیج‌ردی نصب می‌شد که روی آماده‌سازی تصاویر برای وب تمرکز داشت. تنظیم دقیق فرمت، کیفیت، فشرده‌سازی تصاویر و انیمیشن در فرمت گیف از امکانات این برنامه بودند. بعد از خرید شرکت مکرومدیا توسط آدوبی و اضافه شدن برنامه فایرورکس بسته‌های نرم‌افزاری آدوبی، اکثر امکانات این برنامه با فتوشاپ ادغام شدند.
از دید گرافیکی نرم‌افزار فتوشاپ توانایی کار با چندین نمونه رنگی را دارد، که عبارت‌اند از نمونه‌های رنگی آرجی‌بی، ال‌ای‌بی،سی‌ام‌وای‌کی، سیاه و سفید و غیره.
فتوشاپ قادر به خواندن و نوشتن پرونده‌های تصویری در قالب‌هایی از قبیل تیف TIFF، گیف GIF، جی‌پی ای چی JPEG، پی ان جی PNG و غیره‌است. همچنین فرمت اختصاصی این نرم‌افزار پی‌اس‌دی (به انگلیسی: PSD) نام دارد (مخفف Photoshop Document یا سند فتوشاپ).
شهرت فتوشاپ به این دلیل است که فرمت پی‌اس‌دی به صورت گسترده استفاده می‌شود و تا حدی توسط نرم‌افزارهای رقیب حمایت می‌شود[نیازمند منبع]. فرمت پی‌اس‌بی نسخه جدیدتری از فرمت قبلی است که برای فایل‌هایی با اندازه بیشتر از ۲ گیگابایت طراحی شده‌است.
آخرین نسخه فتوشاپ CC می‌باشد در فروردین ۱۳۹۲ هجری شمسی معرفی و در اردیبهشت ۱۳۹۲ هجری شمسی برای فروش و در دو نسخه بیسیک (به انگلیسی: Basic) و اکستندد (به انگلیسی: Extended) عرضه شده‌است.
از جمله قابلیت‌های اضافه شده در آخرین ورژن‌های منتشر شده از نسخه cc می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: - ArtBoard - تمپلت‌های آماده برای طراحی برای انواع تخصص ها(وبسایت، اپلیکیشن و ... ) - قابلیت سیو گرفتن سریعتر از استس‌های یک پروژه از بخش لایرها - اضافه شدن جستجوی سریع بین لایرها، افکت‌ها و ...